Komisja Krajowa Solidarność – przeciwko zamówieniom in-house.

Decyzja Prezydium KK nr 20/16 ws. projektu ustawy o zmianie ustawy- Prawo zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (projekt z dnia 19.01.2016 wersja 01)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ ?Solidarność? pozytywnie ocenia projekt ustawy Ministerstwa Rozwoju o zmianie ustawy- Prawo zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (projekt z dnia 19.01.2016 wersja 01).

Projekt stanowi implementację przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (zwana dalej Dyrektywą klasyczną) oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającej dyrektywę 2004/17/WE. Proponowane rozwiązania dotyczące umów o pracę, klauzul społecznych oraz dalszego ograniczenia kryterium najniższej ceny stanowią odpowiedź na wieloletnie postulaty partnerów społecznych w obszarze zamówień publicznych.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ ?Solidarność? pozytywnie ocenia próbę wyeliminowania patologii towarzyszących zatrudnianiu i wynagradzaniu pracowników realizujących zamówienia publiczne[1], o co Związek postuluje już od lat. Art. 18 Dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie do podjęcia stosownych środków służących zapewnieniu ?by przy realizacji zamówień publicznych wykonawcy przestrzegali mających zastosowanie obowiązków w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy, ustanowionych w przepisach unijnych, krajowych, układach zbiorowych bądź w przepisach międzynarodowego prawa(?). Dotychczas przepisy prawa pracy były systematycznie łamane przy realizacji zamówień publicznych, szczególnie w obszarze usług ochroniarskich, sprzątania, cateringu, usług gastronomicznych. Instytucje publiczne pomimo zaleceń Rady Ministrów z dnia 15 lipca 2015 roku nie zawierały klauzul społecznych w zamówieniach i wybierały oferty firm, których pracownicy otrzymywali wynagrodzenie poniżej wynagrodzenia minimalnego oraz byli bezprawnie zatrudniani na umowach cywilnoprawnych. Projektodawca proponuje w ustawie Prawo Zamówień Publicznych, zwanej dalej ustawą Pzp, wprowadzenie obowiązku dla zamawiających, aby wymagali zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawsze, gdy praca ma cechy określone w art. 22 KP. Jednakże uregulowanie to będzie niewystarczające bez wprowadzenia odpowiedniego mechanizmu kontrolnego. Należy nałożyć na zamawiających obowiązek kontrolowania sposobu zatrudniania oraz poziomu wynagrodzenia pracowników bezpośrednio realizujących zamówienie. Konieczne jest zatem zwiększenie kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy.

NSZZ ?Solidarność? pozytywnie ocenia zmiany w zakresie wprowadzenia mechanizmu ograniczania kryterium najniżej ceny poprzez ustalenie, że cena może stanowić jedynie 40% w kryteriach oceny ofert. To właśnie nadużywanie kryterium najniższej ceny doprowadziło do rozprzestrzenienia się patologii na rynku pracy w postaci nadużywania umów cywilnoprawnych, samozatrudnienia oraz płac poniżej wynagrodzenia minimalnego.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ ?Solidarność? negatywnie opiniuje art. 1 punkt 7 projektu ustawy[2], który odnosi się do tzw. usług in-house, czyli wykonywanych przez podmioty podległe zamawiającemu. Powierzanie zleceń spółkom komunalnym bez przetargu doprowadzi do monopolizacji rynku usług publicznych, a przede wszystkim wpłynie na podwyższenie cen usług i obniżenie ich jakości. Spółki komunalne nie będą zainteresowane poprawą jakości i optymalizacją kosztów. To właśnie konieczność stawania do przetargu, konkurencja wymuszają optymalizację kosztów oraz stałe dążenie do poprawy jakości świadczonych usług. Ponadto ustawa Pzp wprowadza obowiązek wymagania zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przy realizacji zamówień. W sytuacji, gdy ustawodawca wyłączy dużą część zamówień spod reżimu ustawy Pzp, doprowadzi do sytuacji niekorzystnej dla pracowników spółek zależnych od zamawiającego, których wymóg zatrudnienia na podstawie umowy o pracę nie będzie dotyczył.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ ?Solidarność? proponuje:

?       skreślić art.1 punkt 7) projektu ? uzasadnienie powyżej

?        doprecyzować przepisy art. 1 punkt 87) projektu.

W art. 90 ustawy Pzp dotyczącym rażąco niskiej ceny należy zmodyfikować zapis dotyczący ustalenia progu uznania ceny za rażąco niską z 30% na ?co najmniej 30%?, aby badaniu poddane były wszystkie oferty, które różnią się o 30% i więcej od pozostałych. Kolejna modyfikacja powinna dotyczyć obliczania średniej arytmetycznej w celu stwierdzenia, czy oferta jest rażąco niska. W związku z tym należy po ust. 1 dodać ust. 1a w brzmieniu ?Do obliczenia średniej arytmetycznej, o której mowa w ust. 1, zamawiający nie uwzględnia ofert podlegających odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2, 6, 9 i 12 oraz oferty z najwyższą ceną.? Należy także doprecyzować, czy w obliczeniu uwzględnia się ceny ofert wariantowych. Ponadto w ust. 1 pkt 3) powinien brzmieć: ?kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r.
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314);?. Propozycja odwołania się do ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, bez wskazywania konkretnych przepisów wynika z faktu zaawansowanych prac dotyczących zmian w tym akcie. W świetle projektu wprowadzone zostaną dwa mechanizmy wyznaczające najniższy możliwy poziom płacy ? odrębny dla osób wykonujących pracę w ramach stosunku pracy i odrębny dla osób wykonujących zatrudnienie cywilnoprawne (a także samozatrudnionych).  Co więcej wysokość minimalnego wynagrodzenia dla obu tych grup również będzie zróżnicowana.
W związku z powyższym, odwołanie się konkretnie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę dla osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy jest obecnie zbyt wąskie.

?       doprecyzować Punkt 115g) tiret drugi projektu (zmiany w art. 134 ust.6 p-kt 3-4 ustawy Pzp).

Należałoby wskazać zakres czasowy, w którym usługi podobne lub roboty budowlane mogłyby być realizowane. Zapis proponowany w projekcie może doprowadzić do nadużyć ze strony Zamawiających polegających na udzielaniu kolejnych zamówień jednemu Wykonawcy bez ograniczeń, bez ponownego ogłaszania przetargu, czyli bez obostrzeń wynikających z ustawy Pzp.