W strukturach PIGO pod koniec ubiegłego roku powołana została Komisja ds. wdrożenia i funkcjonowania Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO). Wypracowane dotychczas przez to gremium wnioski i zagadnienia wymagające rozstrzygnięć przekazane zostały do Ministerstwa Środowiska.
W pracach Komisji uczestniczy 11 przedstawicieli różnych sektorów gospodarki odpadami (komunalnymi, przemysłowymi, niebezpiecznymi, opakowaniowymi, zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym itd.).
Funkcjonalność systemu
Karty przekazania odpadu (KPO) stanowią podstawę do wystawiania faktur za wykonanie usługi odbioru i zagospodarowania odpadów. Przedsiębiorstwa gospodarujące odpadami posiadają specjalistyczne oprogramowania służące do wystawiania, potwierdzania i rejestracji KPO, tworzenia ewidencji i fakturowania (moduły systemu finansowo-księgowego). Konieczne jest zatem skomunikowanie systemu informatycznego przedsiębiorstw z indywidualnym kontem użytkownika BDO. System BDO musi bowiem wspierać interfejs API, umożliwiający komunikację z systemami jego użytkowników. W przypadku braku takiego interfejsu nie byłoby możliwe także sprawne generowanie potwierdzeń przyjęcia i zakończenia transportu odpadów. Funkcjonalność BDO musi też zagwarantować przeprowadzenie procedury sprawdzenia zgodności dostarczonych odpadów z podanym przez posiadacza lub określonym we wstępnych badaniach laboratoryjnych stanem fizycznym i składem chemicznym odpadów (w przypadku spalarni odpadów jest to wymóg ustawowy). W praktyce procedura sprawdzająca może zająć, w zależności od konkretnej sytuacji, nawet kilka dni. Jeżeli zaś wykryte zostaną niezgodności, zakład przetwarzający i posiadacz odpadu negocjują nowe warunki handlowe. W szczególnych przypadkach odpad w całości lub części jest zwracany poprzedniemu posiadaczowi. BDO musi więc przewidzieć odrębny dokument umożliwiający transport odsyłanych odpadów.
Rodzące się wątpliwości
Utworzenie KPO poprzez BDO będzie wymagało zarejestrowania się w Bazie każdego gabinetu lekarskiego, dentystycznego, kosmetycznego, weterynaryjnego oraz innych mikrofirm (warsztaty samochodowe, lakiernicze itd.). Biorąc pod uwagę ich wyposażenie w sprzęt, dostęp do szybkich łączy, a przede wszystkim wiedzę na temat przepisów odpadowych, prawidłowe rejestrowanie i generowanie KPO przez właścicieli gabinetów i mikrofirm w praktyce wydaje się nierealne. Obecnie są one obsługiwane przez firmy, które zapewniają im dostarczenie gotowych do potwierdzenia, papierowych kart KPO oraz sporządzenie ewidencji. BDO powinna więc także uwzględniać możliwość udzielania pełnomocnictwa do wykonywania czynności w zakresie generowania i potwierdzania KPO.
Kolejne istotne pytanie dotyczy utrzymania w mocy innych przepisów zobowiązujących podmioty przetwarzające odpady do dodatkowego wydawania dokumentów poświadczających lub zgłoszeń.
Czy BDO umożliwi w sposób zautomatyzowany wystawianie wniosków o DPO i DPR przez przekazujących odpady do recyklingu i odzysku oraz dokumentów potwierdzających unieszkodliwianie? W jaki sposób ustawodawca przewiduje ujęcie odpadów podlegających obowiązkowi zgłaszania w systemie SENT i jednocześnie podlegających obowiązkowi rejestracji w BDO tak, aby nie dochodziło do podwójnej rejestracji?
Odbiory odpadów realizowane są również w godzinach wieczornych lub w soboty, co podyktowane jest wymogami technologicznymi. W takich przypadkach upoważnienie do generowania KPO może otrzymać pracownik niższego szczebla zarządzania. Z różnych powodów nie powinien mieć jednak dostępu do pełnej bazy danych zawartej w indywidualnym koncie BDO. Konieczne jest umożliwienie przedsiębiorcom określania poziomu dostępu pracowników do informacji zawartych w indywidualnym koncie BDO przedsiębiorstwa.
W uwagach opracowanych przez Komisję ds. BDO wiele pytań dotyczy m.in. kwestii ewidencjonowania odpadów wytwarzanych w instalacjach do przetwarzania odpadów. Są one przetwarzane w tych instalacjach. Ponadto pytania odnoszą się do sposobu rejestrowania w BDO transportu odpadów ? w przypadku, gdy podmiot przekazujący jest zwolniony z prowadzenia ewidencji odpadów (np. sieci handlowe zbierające zużyty sprzęt) i możliwości weryfikacji lub dodania kodu odpadu dla danego transportu w przypadku, gdy przekazujący poda błędny kod. Wątpliwa jest też kwestia terminu, sposobu i procedur ostatecznego zatwierdzania KPO przez przekazującego odpady, powiązanie osiągania poziomów odzysku, recyklingu z dokumentami DPR, ZPR oraz z dokumentami wystawianymi dla wprowadzającego/organizacji odzysku w sposób kompatybilny z prowadzoną ewidencją odpadów.
Wiele zgłoszonych pytań i postulatów dotyczy zagadnień specyficznych dla gospodarki odpadami komunalnymi i poremontowymi, np. ewidencjonowanie przekazywania odpadów osobom fizycznym na potrzeby własne (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska), ewidencjonowanie odbierania odpadów poremontowych lub budowlanych w kontenerach lub w tzw. big-bagach czy odbieranie zmieszanych odpadów komunalnych z terenu różnych gmin jednym pojazdem. Powstają również pytania: czy w BDO będzie przewidziane zbiorcze KPO (na wzór zbiorczego zgłoszenia SENT) oraz czy ujęte tam zostaną także notyfikacje (rozliczenia poszczególnych transportów)?
Funkcjonalność i bezawaryjność
Pełna funkcjonalność BDO ma być zapewniona w 2020 r., tzn. że za niespełna dwa lata, oprócz wdrażanego od stycznia tego roku modułu rejestrowego, powinny już sprawnie działać moduły sprawozdawczy i ewidencyjny. W praktyce jest to bardzo krótki okres, biorąc pod uwagę skalę i stopień skomplikowania tego przedsięwzięcia. Kluczowe znaczenie ? jak się wydaje ? będzie miało zapewnienie właściwej funkcjonalności i bezawaryjności tworzonej bazy danych. Tym bardziej że każdy sektor ma swoją specyfikę, innego rodzaju problemy i oczekiwania względem BDO.
