Zachęcamy do zapoznania się z opublikowanym przez Najwyższą Izbę Kontroli raportem pt. „Działania organów administracji publicznej na rzecz zapobiegania powstawaniu odpadów i zapewnienia recyklingu” – dostępnym pod linkiem: raport NIK.
Ocena ogólna NIK jest jednoznacznie negatywna: działania administracji publicznej – w tym samorządów i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska – zostały uznane za niewystarczające i nieskuteczne w realizacji celów UE dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów i recyklingu.
Wśród najważniejszych zarzutów NIK wskazuje m.in.:
– Brak pełnej transpozycji przepisów dyrektywy 2008/98/WE do polskiego prawa, w szczególności dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Zaniedbania te skutkowały wszczęciem postępowania przez Komisję Europejską przeciwko Polsce.
– Braki w nadzorze samorządów – aż w 43,7% gmin stwierdzono nieprawidłowości w selektywnej zbiórce odpadów, a w niemal 1/3 gmin nie kontrolowano odbiorców odpadów komunalnych.
– Nieskuteczne funkcjonowanie BDO – system nie zapewnia rzetelnych danych do monitorowania rynku odpadów i wspierania decyzji legislacyjnych.
– Niewystarczające i niecelowe finansowanie działań – NFOŚiGW finansował z funduszy zapobiegania powstawaniu odpadów również działania niezwiązane z gospodarką odpadami (np. przeciwdziałanie ASF), a wojewódzkie fundusze niemal całkowicie pominęły działania prewencyjne i wspierające recykling.
– Realne ryzyko nieosiągnięcia przez Polskę celów UE – w 2023 r. tylko 15,8% odpadów poddano recyklingowi, podczas gdy do 2025 r. wymagane jest osiągnięcie poziomu 55%.
Mając na uwadze przedstawione w raporcie ustalenia, dokument ten zapewne stanie się istotnym punktem odniesienia dla dalszych analiz i dyskusji nad systemowymi zmianami w krajowej gospodarce odpadami – zarówno w kontekście legislacyjnym, jak i organizacyjnym.
